کافه اکسسوری – در سراسر جهان، خاک آتشفشانی معمولاً به‌عنوان «بارورترین خاک» برای رشد محصولات زراعی، ازجمله قهوه شناخته می‌شود؛ اما چرا این‌گونه است؟ در سراسر جهان، بیش از ۸۰۰ میلیون نفر – تقریباً ۱۰٪ از جمعیت جهان – در ۱۰۰ کیلومتری ۱۴۳۱ آتشفشان فعال جهان زندگی می‌کنند. درحالی‌که آن‌ها قدرت تخریبی زیادی دارند، آتشفشانهای فعال نیز هرساله میلیون‌ها گردشگر را به خود جذب می‌کنند که می‌تواند برای حمایت از جوامع محلی از آن‌ها استفاده کرد. علاوه بر این، مواد آتشفشانی تولیدشده در طول فوران می‌توانند با زمین‌های اطراف مخلوط شوند تا برخی از حاصلخیزترین خاک‌های در حال رشد در جهان را تولید کنند.
گیاهان قهوه، به‌ویژه، در خاک آتشفشانی شکوفا می‌شوند که با مجموعه‌ای از خصوصیات فیزیکی، شیمیایی و مواد معدنی مشخص می‌شود و این باعث می‌شود که ازنظر کشاورزی از سایر انواع خاک‌ها برتر باشد. بااین‌حال، خاک تنها بخشی از داستان است. محیط‌های آتشفشانی همچنین شرایط دیگری را برای رشد برخی از خوشمزه‌ترین قهوه‌های جهان فراهم می‌کند.
آندیسول ها: قدرت خاک ولکان
بیشتر خاک‌های آتشفشانی توسط “tepra” تشکیل می‌شوند. tepra ترکیبی از ذرات آتشفشانی (خاکستر) و قطعات سنگی است که در هنگام فوران از یک آتشفشان بیرون می‌آیند و سپس به زمین می‌افتند. باگذشت زمان، تفره تجزیه می‌شود تا آنچه را که ما خاک آتشفشانی می‌نامیم، تولید کند.
بیشتر خاک‌های آتشفشانی به Andisols یا Andosols معروف هستند که از کلمات ژاپنی anshokudo و ando به معنی “خاک با رنگ تیره” است. اندیسول ها سبک و کرکی هستند. آن‌ها حاوی نسبت‌های زیادی از شیشه سیلیکات هستند و تمایل به تجمع مواد آلی دارند.
اندیزول ها برای ریشه‌زایی گیاه بسیار عالی هستند. اولاً، آن‌ها از چگالی کم و ساختاری پایدار اما متخلخل برخوردار هستند. این به خاک اجازه می‌دهد آب را به‌طور مؤثر حفظ کند و باعث می‌شود نسبت به خشکسالی نسبتاً مقاوم باشد. ازآنجاکه بسیار نفوذپذیر هستند، ریشه‌های گیاه نیز می‌توانند عمیق رشد کرده و به‌راحتی تخلیه شوند که باعث می‌شود ریشه‌ها بیش‌ازحد مرطوب و پوسیده نشوند.
گیاهان قهوه برای رشد به انواع مختلفی از مواد مغذی نیاز دارند که از طریق خاک تأمین می‌شوند. تا حدودی، خاک‌های آتشفشانی حاصلخیز هستند زیرا نسبتاً “جوان” هستند. آن‌ها بسیاری از مواد مغذی موجود در سنگ اصلی را حفظ می‌کنند. اگرچه این امر از آتشفشان تا آتشفشان متفاوت است، اما آندیسولها معمولاً حاوی فسفر، پتاسیم، کلسیم، منیزیم، روی، آهن و بور هستند که همگی برای رشد گیاه قهوه از اهمیت بالایی برخوردارند.
به‌عنوان‌مثال، سطح پتاسیم روی گیلاس قهوه و تشکیل لوبیا تأثیر می‌گذارد، بلکه میزان قند و اسیدسیتریک نیز وجود دارد که باعث تغییر طعم قهوه می‌شود. کلسیم برای رشد ریشه و برگ بسیار مهم است و بر سرعت رشد میوه تأثیر می‌گذارد، درحالی‌که بور باعث بهبود عملکرد محصول می‌شود. مطالعات همچنین نشان داده‌اند که گیاهان رشد یافته در فسفر و خاک غنی از پتاسیم عموماً قهوه‌هایی با عطر، طعم و اسید بهتر تولید می‌کنند.
سبک فوران و آندیسول ها آتشفشان فعال
حاصلخیزی خاک آتشفشانی و رشد قهوه کاشته شده در آن به شیمی، طبیعت و فراوانی فوران‌های آتشفشانی بستگی دارد.
فوران‌ها را می‌توان به دو نوع تقسیم کرد: فوران‌های فوران کننده و فوران‌های انفجاری. فوران‌های قابل‌استفاده در درجه اول با ریختن گدازه مشخص می‌شود که باعث تولید اندیسول های سرشار از آهن و منیزیم می‌شود. از طرف دیگر فوران‌های انفجاری با بیرون کشیدن خاکستر آتشفشانی و بقایای غنی از سیلیس مشخص می‌شوند. سپس زمین اطراف آتشفشان را پوشانده و اندیزول هایی را تولید می‌کند که ازنظر آلومینیوم، سدیم و پتاسیم زیاد باشند.
بیشتر خاک‌های آتشفشانی که در سراسر جهان یافت می‌شوند پس از فوران‌های انفجاری تشکیل می‌شوند. اندیزول ها پس از فوران‌های فرسوده معمولاً کمتر تشکیل می‌شوند، زیرا سطحی که توسط جریان گدازه‌ها ایجاد می‌شود هزاران سال طول می‌کشد تا در داخل خاک تجزیه شود.
بسیاری از کشورهای قهوه ساز آمریکای لاتین – ازجمله کلمبیا، اکوادور و گواتمالا – در اطراف چیزی بنام “حلقه آتش اقیانوس آرام” قرار دارند که شامل بیش از ۷۵٪ آتشفشانهای فعال و خفته در جهان است. این کشورها حاوی آتشفشانهای زیادی هستند که به طرز انفجاری فوران می‌کنند و تولید آندیسول ها را دارند.
ازآنجاکه بیشتر این آتشفشان فعال پس از فواصل ده‌ها تا صدها سال فوران می‌شوند، چربی تازه به‌طور متناوب بر روی خاک اطراف می‌افتد. این امر اندیسول های زیرین را در برابر فرسایش جسمی و هوازدگی محافظت می‌کند و آن‌ها را حفظ می‌کند.
همچنین این بدان معنی است که به‌طور منظم اندیسول اضافه می‌شود و مواد مغذی ثابت را برای “بالا آمدن” خاک فراهم می‌کند و سطح باروری را حفظ می‌کند.
قهوه آتشفشانی: قبل از خاک
گذشته از خاک‌های سرشار از مواد مغذی که آتشفشانها ایجاد می‌کنند، زمین بسیاری از مناطق آتشفشانی مزایای دیگری برای رشد قهوه ارائه می‌دهد. گیاه عربیکا در ارتفاعات ۱۰۰۰ تا ۲ هزار مترمربع و بین دمای ۱۸ تا ۲۱ درجه سانتی‌گراد؛ رشد می‌کند.
آتشفشانها به‌طورمعمول در امتداد کمربندهای کوهستانی در ارتفاعات زیاد، مانند قوس‌های آتشفشانی آمریکای مرکزی و جنوبی یافت می‌شوند. کیفیت قهوه به‌طورکلی در ارتفاعات بالاتر افزایش می‌یابد، جایی که درجه حرارت سردتر است، رشد لوبیا کندتر است و گیلاس‌ها آهسته‌تر رشد می‌کنند.
گیاهان قهوه همچنین در زاویه‌هایی در حدود ۹ درجه رشد می‌کنند که در محدوده موجود در دامنه‌های پایین‌ترین آتشفشان های فوران کننده (۶ تا ۱۰ درجه) یافت می‌شوند. زمین‌های آتشفشانی کوهستانی نیز به‌طورکلی سایه کافی برای محافظت از گیاهان قهوه از گرمای شدید خورشید فراهم می‌آورند که می‌تواند رشد بی‌رویه گیاه را مهار کند.
اگرچه اندیزولها در سطح جهانی در اطراف هر دو آتشفشان فعال و خفته یافت می‌شوند، کنترل آب‌وهوا بر روی رشد گیاه قهوه بدان معنی است که کشت در درجه اول در منطقه بین گرمسیری در اطراف استوا، معروف به “کمربند قهوه” رخ می‌دهد.
این منطقه در آمریکای مرکزی و جنوبی و کارائیب و همچنین بخش‌هایی از آفریقا، خاورمیانه و آسیا گسترش یافته است. بسیاری از کشورهای مهم تولید قهوه (مانند کلمبیا، کاستاریکا، اتیوپی، گواتمالا و اندونزی) در این منطقه قرار می‌گیرند و پیوندهای محکمی با فعالیت‌های آتشفشانی دارند.
چالش ولکانی: قهوه در حال رشد در مناطق پرخطر آتشفشان فعال
بیشتر اندیسولها که برای کشاورزی استفاده می‌شوند، نزدیک آتشفشانهای فوران کننده هستند. ماهیت این فوران‌ها باعث می‌شود که ذاتاً خطرناک شوند؛ و همچنین ابرهای خاکستر، فوران‌های انفجاری همچنین می‌توانند جریان‌های گرم گاز و خاکستر به نام جریان‌های پیروکلاستیک و گل‌های جریان آتشفشانی به نام لاهار تولید کنند.
هر دو جریان حلقوی و لاهار می‌توانند به‌سرعت بیش از ۸۰ کیلومتر در ساعت برسند و می‌توانند ده‌ها یا حتی صدها کیلومتر نیز طی کنند. هنگامی‌که یک آتشفشان فوران کرد، آن‌ها در عرض چند دقیقه طرف را به سمت پایین می‌کشند و تقریباً هر چیزی را در مسیر خود از بین می‌برند.
هر دو خطر، مواد آتشفشانی را به محیط اطراف می‌رسانند که به‌مرورزمان اندیزولها را تولید و نگهداری می‌کنند. بااین‌حال، در کوتاه‌مدت، آن‌ها می‌توانند زمین‌های کشاورزی را ویران کرده و کل شهرها را از بین ببرند.
بنابراین، دفعه دیگر که یک فنجان قهوه خوشمزه را از یک منطقه شناخته‌شده آتشفشانی می‌ریزید، در مورد نیروهای طبیعی که به تولید طعم بی‌نظیر آن کمک کرده‌اند فکر کنید؛ و به قهوه سازان قهوه فکر کنید که هرروز در این مناطق آتشفشانی خطرناک کار می‌کنند تا طعم و مزه متمایز آن را در اختیار شما قرار دهند.
منبع: perfect daily grind
تنظیم و گردآوری: بهنام حاتم جعفری
کافه اکسسوری را در اینستاگرام نیز دنبال کنید.
