کافه اکسسوری – قهوه جو، قهوه ریشه‌ی قاصدک، قهوه سویا، قهوه هسته خرما و … نام‌هایی هستند که به‌عنوان جایگزینی برای قهوه معرفی می‌شوند که هرچند نام قهوه را بر خود دارند اما قهوه محسوب نمی‌شوند و به ناقهوه‌ها معروف‌اند و در قالب برندهایی همچون پوستام، پرو، کارو و اینکا وارد دنیای قهوه شده‌اند. سؤال اینجاست که این نا قهوه‌ها به چه دلیلی به وجود آمدند؟ از عوامل اصلی این اتفاق می‌توان به نایاب شدن قهوه در زمان جنگ یا بحران اقتصادی و فقر، دلایل مذهبی، سودجویی برخی تاجران و تبلیغات گسترده ضد نوشیدنی قهوه و کافئین، اشاره کرد. در این یادداشت به این ناقهوه‌ها می‌پردازیم.
قهوه سویا
منشأ این نوشیدنی مشخص نیست، اما از سه قرن پیش از میلاد مسیح، آرد بوداده‌ی دانه‌ی سویا در میان چینی‌ها مصارف گوناگونی داشته است. نخستین نشانه دم کردن سویا در اروپا به گزارش هابرلند اتریشی در ۱۸۷۷ برمی‌گردد و به نکته‌ای اشاره می‌کند که گیاه سویا را به‌عنوان گیاه قهوه می‌شناختند. همچنین گزارش‌هایی از دم کردن آرد بوداده‌ی سویا توسط یک تاجر چینی به نام لی بو یینگ به‌دست‌آمده است. نکته جالب این ناقهوه‌ها اینجاست که امتیاز تجاری سویای بوداده و آرد بوداده‌ی سویا در سال ۱۹۱۱ توسط دو اروپایی ثبت شد و تاریخ طولانی استفاده آن در شرق آسیا نادیده گرفته‌شده است.
نوشیدنی سویا که به‌عنوان قهوه سویا معروف شده است در جنوب اروپا و به‌خصوص در اترش طرفداران بسیاری پیداکرده است و دارای خواصی همچون مواد مغذی، عدم وجود کافئین، ارزانی و دم‌آوری آسان است.
قهوه در قرن بیستم به‌عنوان یکی از نوشیدنی‌های محبوب در امریکا شناخته می‌شود، اما با شروع جنگ جهانی دوم، میزان دسترسی به قهوه کاهش یافت و برای مدتی نوشیدنی‌های دیگری همچون قهوه سویا جایگزین قهوه شد و رفته‌رفته جای خود را در میان خانواده‌های آمریکایی باز کرد. پس از پایان جنگ و فراوانی مجدد قهوه، قهوه سویا نیز محبوبیت خود را از دست داد تا اینکه در دهه‌ی هفتاد میلادی به علت افزایش ناگهانی قیمت قهوه، مجدد محبوبیت قهوه سویا در بازار افزایش یافت.
قهوه جو
قهوه جو (Caffè d’orzo) نخستین بار در ایتالیا به‌عنوان قهوه‌ای برای کودکان به وجود آمد، اما رفته‌رفته این نوشیدنی بدون کافئین در میان بزرگ‌سالان نیز محبوب شد به‌گونه‌ای که امروزه نیز در دستگاه‌های فروش خودکار قهوه به‌عنوان یکی از گزینه‌های نوشیدنی قهوه به چشم می‌خورد.
در طول جنگ جهانی دوم، اروپا نیز دچار کمبود و گرانی قهوه شد و نوشیدنی جو به همراه نوشیدنی کاسنی به‌عنوان اصلی‌ترین جایگزین‌های قهوه و ناقهوه‌ها به شمار می‌رفتند. در کشورهایی که مدت طولانی‌تری را پس از جنگ با مشکلات اقتصادی درگیر بودند این نوشیدنی در میان خانواده‌ها حضور داشت و محبوبیت خود را داشت؛ اما امروزه محبوبیت این قهوه به دلیل نوشیدنی گرم و سالم و همچنین جانشینی برای قهوه و کافئین، مطرح است.
باوجوداینکه قهوه جو را می‌توان در دستگاه‌های قهوه‌ساز رو گازی درست کرد اما خانواده‌های ایتالیایی برای درست کردن این قهوه از نوعی کتری موکای مخصوص به نام «اورزیرا» برای دم‌آوری قهوه جو استفاده می‌کنند.
قهوه‌ی ریشه‌ی کاسنی (چیکوری)
منشأ بودادن و دم‌آوری ریشه کاسنی به‌صورت گسترده به کشور فرانسه و به قرن نوزدهم میلادی برمی‌گردد. ریشه گیاه کاسنی پیش‌ازاین به‌عنوان دارو در بیماری‌هایی همچون زردی، تورم کبد و روماتیسم مورداستفاده قرار می‌گرفت و در کشورهایی مانند هلند نیز به‌عنوان افزودنی به قهوه مورداستفاده بود.
فرانسوی‌ها در نیمه اول قرن نوزدهم از گیاه کاسنی نوشیدنی گرم تهیه کردند و علاقه آنان به این نوشیدنی به حدی زیاد بود که صادرات آن در سال ۱۸۶۰ به ۷ هزار تن نیز، رسید. در آن زمان یکی از بزرگ‌ترین واردکنندگان قهوه، شهر نیواورلئان بود که شهری ساحلی و بندری فرانسوی در قاره جدید محسوب می‌شد و این نوشیدنی زمانی به محبوبیت رسید که در طی جنگ‌های داخلی و بسته شدن بندرها، واردات قهوه به امریکا متوقف شد.
پس از فراوانی مجدد قهوه نیز، نوشیدنی کاسنی به‌عنوان افزودنی به قهوه و ناقهوه‌ها به جهت صرفه‌جویی در زندان‌ها بسیار متداول بود و امروزه قهوه مخلوط با نوشیدنی ریشه کاسنی ازجمله نوشیدنی‌های سنتی و محبوب کافه‌های نیواورلئان به شمار می‌آید.
قهوه بلوط
نوشیدنی بلوط نیز، ازجمله ناقهوه‌ها یی است که ابتدا در اروپا محبوبیت یافت و در زمان نایاب شدن قهوه مورداستفاده مردم قرار گرفت. امروزه نیز این نوشیدنی به‌عنوان یک نوشیدنی سالم مطرح‌شده است و برای تهیه آن می‌بایست پوست بلوط را کند، خشک نمود و همچون قهوه بود داد.
قهوه‌ی قاصدک
این نوشیدنی بیشتر در اروپا و امریکا نوشیده می‌شود و برخلاف تصور رایج ریشه گیاه قاصدک چند سال است و قطر زیادی نیز دارد و برای درست کردن آن ابتدا ریشه را خشکانده، سپس قطعه‌قطعه می‌کنند و سپس آن را بو می‌دهند. طعم این نوشیدنی بسیار نزدیک به قهوه است و به علت نداشتن کافئین به‌عنوان نوشیدنی عصرگاهی و شبانه توصیه می‌شود.
قهوه باقلا
گاهی در کشورهای تولیدکننده قهوه نیز به دلیل تقاضای کشورهای توسعه‌یافته، قیمت قهوه رو به افزایش می‌گذارد. به همین علت در کشورهایی مانند ونزوئلا، اکوادور و کلمبیا، نوعی نوشیدنی بر اساس دانه‌های خشک و برشته‌شده باقلا وجود دارد که به‌عنوان قهوه‌ی فقرا شهرت دارد.
امروزه با گسترش و گرایش به نوشیدنی‌های سالم در میان افراد در کشورهای مختلف، نوشیدنی‌های جایگزین قهوه یا ناقهوه‌ها مجدداً فرصت بروز و خودنمایی پیداکرده‌اند و در برخی فروشگاه‌ها به‌عنوان قهوه‌های سالم به فروش می‌رسند و طرفداران خاص خود را هم دارند اما قهوه دانستن آن‌ها نام‌گذاری غلط، اما مصطلح شده است.
کافه اکسسوری را در اینستاگرام نیز دنبال کنید.
