تاریخ شکل گیری دستگاه اسپرسوساز

دستگاه اسپرسوساز

کافه اکسسوری – دهه‌های سی و چهل میلادی ایتالیا شاهد افت مصرف قهوه بود. بخشی از این افت نتیجه‌ی سیاست‌های اقتصادی دولت فاشیست‌ها در محدود کردن واردات و بعدتر به دلیل شرایط دوران جنگ بود. باوجود تمام محدودیت‌ها، فرانچسکو ایلی (Francisco Illy) و آشیل گاجا (Achille Gaggia) نسخه‌های بهسازی شده از دستگاه اسپرسوساز ایده‌آل تولید کردند.

سال ۱۹۴۷ قهوه‌ساز جدیدی توسط گاجا معرفی شد که یک پمپ دستی داشت و طعم اسپرسو را دگرگون کرد. با استفاده از این ماشین فشار بسیار بیش‌تری تولید می‌شد و برای اولین بار فوم معروف روی اسپرسو یا کرما (Crema) ظاهر شد. در ۱۹۴۸ ارنستو والنته (Ernesto Valente) اختراع گاجا را خرید و شروع به تولید انبوه آن در شرکت فائما (Faema) کرد، شرکتی که تا امروز نام‌اش با کافه‌ها و صنعت قهوه گره خورده است.

رویکرد والنته و گاجا به قهوه تفاوتی بنیادین داشت. گاجا اختراع‌اش را کالای لوکسی می‌دید که «برای ازمابهتران» خلق شده بود درحالی‌که تمام هم‌وغم والنته خلق دستگاهی ارزان‌قیمت و قابل‌استفاده برای اقشار مختلف جامعه بود. سال ۱۹۶۱ والنته دستگاه فائما E61 را به بازار آورد که همچنان در جهان شناخته‌شده است.

فائما E61 را می‌توان پدر اسپرسوسازهای امروزی دانست، اولین دستگاه نیمه‌اتوماتیک اسپرسوساز که بدون نیاز به کار یدی فشار لازم را ایجاد می‌کرد ولی هم‌زمان به باریستا اجازه می‌داد فرآیند عصاره‌گیری را کنترل کند. در این دستگاه مخزن آب افقی است و شیوه‌ی کار با آن به‌گونه‌ای بود که کافه بارها را به فضایی اجتماعی برای خوش‌وبش باریستا و مشتری تبدیل می‌کرد. معرفی این دستگاه اسپرسوساز به بازار هم‌زمان بود با فراگیر شدن کافه‌های کوچک و بزرگ در گوشه‌کنار ایتالیا.

دستگاه اسپرسوساز در حال حاضر

فرهنگ قهوه‌نوشی ایتالیا باوجود تحولات عمده‌ی جهانی و فراگیر شده محبوبیت قهوه در گوشه‌کنار دنیا، به نسبت بدون تغییر ماند و امروزه کم‌و‌بیش همان چیزی است که در دهه‌ی ۴۰ میلادی شکل گرفت. همچنان ایتالیایی‌ها به نزدیک‌ترین کافه‌ی محلی می‌روند یک فنجان اسپرسو سفارش می‌دهند و روز را آغاز می‌کنند و همچنان کمتر ایتالیایی‌ای را پیدا می‌کنید که حاضر باشد پول زیادی خرج قهوه کند.

قهوه‌ی برزیلی برای دهه‌ها عمده‌ترین سهم از بازار قهوه‌ی ایتالیا را داشت و تا ۱۹۹۰، حدود ۴۴٪ بازار را قهوه‌ی روبوستا تشکیل می‌داد. کیفیت خدمات و برخورد خوب کارکنان کافه برای بسیاری از ایتالیایی‌ها از کیفیت قهوه‌ای که سرو می‌شود اهمیت بیش‌تری دارد.

برای بسیاری، نوشیدن اسپرسو مترادف باتجربه‌ی طعم خالص قهوه بدون اضافاتی چون شیر و شکر است؛ اما برای بیش‌تر ایتالیایی‌ها نوشیدن قهوه باتجربه‌ای آمیخته با «مکان» همراه است، تجربه‌ی یک روز خوش در میدان بزرگ شهر و نشستن در کافه‌ای آرام و نوشیدن فنجانی قهوه‌ی داغ در روشنایی غروب جنوب ایتالیا یا سر زدن به کافه‌ی کوچکی سر خیابان و نوشیدن یک شات آدرنالین که آدم را برای باقی کارهای روز سرپا نگه می‌دارد و این دریافت مکان محور از نوشیدن قهوه، عنصری کلیدی در درک اسپرسوی ایتالیایی است.

کافه اکسسوری را در اینستاگرام نیز دنبال کنید.

اسپرسو و فرهنگ قهوه نوشی در ایتالیا

اسپرسو

کافه اکسسوری – قهوه اسپرسو پرآوازه‌ترین نام در میان قهوه‌ها و صنعت قهوه به شمار می‌رود. نوشیدنی که از ایتالیا سر برآورد و صنعت قهوه را دگرگون کرد. بسیاری اسپرسو را خالص‌ترین فرم نوشیدنی قهوه می‌دانند و این نوشیدنی همواره پیوندی ناگسستنی با فرهنگ قهوه نوشی در ایتالیا که خاستگاه آن است، دارد.

دستگاه اسپرسو؛ شروع تحولی بزرگ در قهوه نوشی در ایتالیا

نخستین دستگاه اسپرسو در سال ۱۹۰۱ و همراه با تحولات صنعتی قرن بیستم، ساخته شد، دستگاهی که می‌توان گفت هیچ شباهتی به اسپرسوسازهای امروزی نداشت.

آماده کردن قهوه‌ای سریع و در دسترس، ایده ساخت نخستین دستگاه اسپرسو بود و این واژه در زبان ایتالیایی هم به «عصاره‌گیری تحت‌فشار» اشاره دارد و هم «آماده‌سازی سریع» را به ذهن متبادر می‌کند.

مخترعی اهل میلان لوییجی بتزرا (Luigi Bezzera) نسخه‌ای آزمایشی از دستگاه اسپرسوسازش را در سال ۱۹۰۱ ثبت کرد که پورتافیلتری حاوی پودر فشرده‌ی قهوه به آن متصل می‌شد و می‌توانست فوری برای مشتری قهوه دم کند.

سال ۱۹۰۵ دزیدریو پاوونی (Desiderio Pavoni) حق اختراع اسپرسوساز بتزرا را خرید و دستگاه را آماده‌ی تولید انبوه کرد، دستگاهی که ایده‌آل (Ideale) نام گرفت و اولین اسپرسوسازی بود که به بازار عرضه شد.

«ایده‌آل» با دستگاه اسپرسو‌ساز امروز تفاوت‌های بنیادی داشت و از آب ۱۴۰ درجه سانتی‌گراد با ۱.۵ بار فشار برای تهیه قهوه استفاده می‌کرد. در دستگاه‌های امروز فشار حدود ۹ بار است. شات‌های قهوه‌ای که با ایده‌آل تهیه می‌شد چندان شباهتی به قهوه‌ی اسپرسوی امروزی نداشت و طعم آن‌ها بیش‌تر نزدیک به قهوه‌ی دم‌شده با فیلتر بود تا اسپرسو.

فرهنگ اولیه اسپرسونوشی

با همه‌گیر شدن دستگاه‌های اسپرسوساز کلمه‌ی اسپرسو به‌تدریج وارد فرهنگ و زبان قهوه‌نوشی ایتالیا شد و در سال ۱۹۲۰ آلفردو پانزینی (Alfredo Panzini) کلمه‌ی اسپرسو را به فرهنگ لغاتش اضافه کرد و در توضیح آن نوشت: «قهوه‌ی اسپرسو، قهوه‌ای دستگاهی که برای تهیه آن از فشار آب گرم استفاده‌شده و این روزها فراگیر است.»

پانزینی در توصیفش از قهوه‌خانه‌ها و کافه‌های ایتالیای قرن نوزدهم آن‌ها را «آرام و دلنشین» توصیف می‌کند. در نسخه ۱۹۳۵ لغت‌نامه، پانزینی می‌نویسد که کافه‌ها به «بارهایی برای کارگران تبدیل شده‌اند». فراگیری اسپرسو کارگران را به خود فرامی‌خواند تا با یک شات قوی انرژی‌شان را احیا کنند.

سال ۱۹۳۸ کلمه‌ی باریستا برای اولین بار ثبت شد. پیش‌تر از کلمه‌ی بارمن استفاده می‌شده ولی با گسترش سلطه‌ی موسولینی و فاشیست‌ها در ایتالیا جنبشی فرهنگی با احیای فرهنگ قهوه نوشی در ایتالیا به راه افتاد که سعی داشت کلمات بیگانه را با کلمات ایتالیایی جایگزین کند. در نگاه این جنبش کلمه‌ی «بارمن» زیادی آمریکایی بود و با باریستا جایگزین شد. می‌توان گفت این تغییر نام پیوند میان اسپرسو و فرهنگ ایتالیا را عمق بخشید.

کافه اکسسوری را در اینستاگرام نیز دنبال کنید.

قانون M4 در دم آوری قهوه اسپرسو

قانون M4

کافه اکسسوری – هنگامی که صحبت از دم‌آوری قهوه به روش اسپرسو می‌شود نام ایتالیا را نیز به همراه خود دارد. در ایتالیا برای دم‌آوری یک قهوه اسپرسوی ایده‌آل چهار شرط اصلی باید رعایت شود که به آن قانون M4 نیز گفته می‌شود. در این یادداشت قانون M4 را معرفی می‌کنیم.

قانون M4 شامل موارد زیر است:

Miscela: ترکیب قهوه مناسب برای دم‌آوری

Macinazione: درجه آسیاب مناسب

Macchina: دستگاه اسپرسو

Mano: مهارت باریستا در دم‌آوری قهوه

Miscela: ترکیب دانه‌های قهوه با یکدیگر را اصطلاحاً blend کردن می‌گویند. معمولاً برای داشتن یک اسپرسوی ایده‌آل دانه‌های خاصی با نسبت‌های خاصی را باید باهم ترکیب کرد. هدف از این کار داشتن فنجانی ایده‌آل و متعادل ازنظر عطر، طعم، کرما، ته‌مزه و… است. درواقع هر دانه‌ای که در ترکیب به کار می‌رود مسئول یکی از شاخصه‌های فوق است و لذا اولین قدم برای داشتن یک قهوه ایده‌آل، استفاده از یک ترکیب مناسب است.

Macinazione: این گزینه اشاره به درجه آسیاب قهوه دارد. میزان آسیاب دانه‌های قهوه باید به‌اندازه‌ای باشد که زمان عبور کامل آب از داخل قهوه و کامل شدن فنجان اسپرسو چیزی حدود ۲۵-۳۰ ثانیه باشد، همچنین برای اسپرسو آسیاب‌های با تیغه‌های مخروطی (Conical) در مقابل آسیاب‌های دیسکی و مسطح (flat) مناسب‌تر است.

Macchina: داشتن دستگاه اسپرسو مناسب برای دم‌آوری اسپرسوی ایده‌آل بسیار اهمیت دارد. دستگاه اسپرسو باید قادر باشد که آب را به درجه حرارت مشخص برساند و در تمام طول مدت عصاره‌گیری اسپرسو این درجه حرارت را تقریباً یکنواخت و بدون تغییر حفظ کند. همچنین فشاری را که دستگاه تحت آن، آب را از داخل پودر قهوه عبور می‌دهد باید ثابت و یکنواخت در تمام مدت عصاره‌گیری باشد، داشتن دستگاه حرفه‌ای به طرز چشمگیری کیفیت اسپرسوی شما را افزایش می‌دهد.

Mano: شاید مهم‌ترین مرحله در داشتن یک اسپرسوی ایده‌آل مهارت‌های باریستایی باشد که تمام عوامل فوق را در کنار هم قرار دهد و به بهترین نحو از دستگاه استفاده کند، چیزی که در آشپزی اصطلاحاً به آن «دست آشپز» می‌گویند. این قانون بدین معناست که حتی با یکسان بودن تمام شرایط فوق بازهم اسپرسویی که یک باریستا تهیه می‌کند با باریستایی دیگر فرق دارد، تجربه و داشتن دانش باریستا ضامن تهیه یک اسپرسو ایده‌آل است.

همان‌طور که ملاحظه می‌کنید اسپرسو جزء تخصصی‌ترین نوشیدنی‌هایی است که در دنیا وجود دارد؛ بنابراین همیشه کافی‌شاپی را برای نوشیدن اسپرسو انتخاب کنید که احساس می‌کنید قانون ۴M در آنجا رعایت می‌شود.

کافه اکسسوری را در اینستاگرام نیز دنبال کنید.

تفاوت قهوه سرد دم با آیس کافی

آیس کافی

کافه اکسسوری – در روزهای گرم تابستان و بالا رفتن دمای هوا بیشتر قهوه دوستان ترجیحشان بر این است که قهوه را به‌صورت سرد دم بنوشند.  پیشنهادی که در این خصوص می‌توان داد نوشیدن قهوه سرد دم و آیس کافی است؛ اما این دو باهم تفاوت‌های اساسی دارد که باید آن را شناخت تا بر اساس ذائقه خود، انتخابی دل‌پذیرتر داشت.

واژه‌های قهوه دم کشیده سرد (Cold brew Coffee) یا آیس کافی (Iced Coffee) در برخی از مواقع به‌جای یکدیگر استفاده می‌شود اما معنی و طعم هرکدام با دیگری متفاوت است.

تفاوت این دو قهوه در روش‌های تهیه، زمان، دم‌آوری، عطروطعم آن‌هاست. قهوه دم‌سرد در مقایسه با آیس کافی در دمای سردتر و به‌نوعی در دمای اتاق که معمولاً بین ۲۰ تا ۲۲ درجه است، دم‌آوری می‌شود و بر همین اساس عصاره گیری و انحلال قهوه به زمان زیادی در حدود ۱۲ تا ۴۸ ساعت نیاز دارد.

درحالی‌که آیس کافی با آب داغ و در دمای بالا دم‌آوری و سپس بر روی تکه‌های یخ ریخته می‌شود تا حرارت قهوه گرفته شود.

آماده سازی قهوه دم‌سرد

زمان آماده‌سازی قهوه دم‌سرد نیز در مقایسه با آیس کافی بسیار طولانی‌تر و عطروطعم آن نسبتاً ملایم‌تر است.

چون زمان عصاره‌گیری قهوه دم‌سرد بسیار طولانی است، عطروطعم قهوه به‌خوبی آزاد می‌شود؛ اما رایحه یک ویژگی ماندگار نیست و ممکن است در زمان سرو رایحه زیادی از آن احساس نشود؛ اما آیس کافی به دلیل زمان کم‌تر، رایحه نسبتاً خوبی از خود بروز می‌دهد.

هرچه زمان هم‌جواری قهوه و آب بیشتر باشد، مقدار کافئین آن نیز بیشتر خواهد شد؛ بنابراین قهوه دم‌سرد که مدت‌زمان عصاره‌گیری آن بیشتر است، حاوی کافئین بیشتری نسبت به آیس کافی است.

برای تهیه قهوه دم‌سرد کیفیت و نوع دانه قهوه بسیار مهم و تأثیرگذار است و بسیاری از قهوه دوستان بر این اعتقادند که قهوه روبوستا با رُست تیره طعم بهتر و خوشایندتری دارد و برخی دیگر معتقدند که قهوه با درجه رُست روشن‌تر مناسب این نوع قهوه است؛ اما برای تهیه آیس کافی رُست یا برشته‌گی مدیوم و میانه را پیشنهاد می‌دهند.

میزان اسیدیتی نیز در این دو نوع قهوه متفاوت است. بر اساس آزمایش‌های صورت گرفته قهوه‌های دم‌سرد به نسبت قهوه‌های داغ، ۶۷ درصد اسیدیته کمتری دارند.

بر اساس این تفاوت‌هایی که ذکر شد حالا می‌توانید قهوه موردعلاقه خود را در فصل گرما انتخاب کنید.

کافه اکسسوری را در اینستاگرام نیز دنبال کنید.

کرما و اهمیت آن در قهوه

کرما

کافه اکسسوری – کرما یا همان خامه درواقع همان کف آجری رنگی است که در بالای یک شات قهوه اسپرسو جمع می‌شود. درحالی‌که اغلب افراد تصور می‌کنند کرما در وجه دوم اهمیت قرار دارد اما اهمیت خامه یا کرم یا همان کرما قهوه بیشتر از این‌هاست؛ اما چگونه یک قهوه اسپرسو با کرمای مناسب درست کنیم؟ در این یادداشت به این مقوله می‌پردازیم.

کرما چیست؟

کرما یک لایه خوشبو و معطر با رنگ مایل به قهوه‌ای یا همان قرمز آجری است که در بالای شات قهوه اسپرسو جمع می‌شود. در حقیقت نماد اصلی قهوه‌ای که به روش اسپرسو عصاره‌گیری شده کف غلیظ، یک‌دست و کرمی رنگ روی سطح آن است که به آن کرما یا خامه هم می‌گویند. رنگ این کف غلیظ و روغنی معمولاً قهوه‌ای روشن، فندقی، قرمز، آجری یا در همین طیف رنگی است. کرما نباید بریده‌بریده، کم‌رنگ و رقیق و کم‌مایه باشد. یا لکه و نقاط روشن روی آن دیده شود. این لایه کرمی زمانی تشکیل می‌شود که حباب‌های هوا با روغن‌های محلول در قهوه ریز آسیاب شده ترکیب می‌شوند.

وجود کرم یا همان کرما در یک شات قهوه اسپرسو نشان‌دهنده حرفه‌ای بودن در طرز درست کردن قهوه اسپرسو باکیفیت و خوب است. این کرم حتی به بهترین قهوه اسپرسو کمک می‌کند تا طعمی کامل‌تر و طعم دار تر از طعم یک قهوه آماده شده به روش قطره‌ای داشته باشد. البته باید به این نکته توجه داشت که تشکیل این خامه و لایه کرمی رنگ در طرز تهیه اسپرسو بدون دستگاه تقریباً ممکن نیست.

آیا کرما برای قهوه اسپرسو مهم است؟

اگرچه به نظر می‌رسد که یک کرمای خوب، تعریف بهترین فنجان قهوه اسپرسو و یک اسپرسو مناسب و ایده‌آل است، اما به‌اندازه سایر ویژگی‌های آن مهم نیست. قطعاً کرما عطر خوش اسپرسو را دوچندان می‌کند و موردنظر است، بااین‌وجود، داشتن یک فنجان اسپرسو عالی بدون کرم کامل کاملاً امکان‌پذیر است.

مسئله اصلی در مورد اسپرسو طعم و مزه آن است. این مهم است که از طعم فنجان قهوه اسپرسو خود لذت ببرید. در این صورت اگر یک کرما یکدست و غلیظ روی شات اسپرسو خود هم به دست نیاورید به این دلیل نیست که در درست کردن اسپرسو ناتوان بوده‌اید. به یاد داشته باشید که لوبیای قهوه، کیفیت رست و برشتگی قهوه و ماشین اسپرسو ساز نقش بزرگی در این میان دارند و ممکن است یک یا همه این موارد به نفع شما نتیجه را تغییر ندهد.

کافه اکسسوری را در اینستاگرام نیز دنبال کنید.